Philippe Lassalle Astis, Filipo, ostiralean gauean hil zen, minbiziak jota. ETAko hainbat belaunaldiekin izan zuen konpromisoagatik ezaguna zen.

1950ean Parisen jaio zen Philippe Lassalle Astis. Aita Frantziako Armadako militarra izan zen eta ama familia aristokratiko batekoa. Giro pribilegiatu horretan, jaso zuen hezkuntza zorrotza izan zen, katolikoa eta militarra.

Berez errebeldea, 13 urterekin etxetik ihes egitea erabaki zuen, eta horrek mundu gogor baina askoz interesgarriago baten ateak ireki zizkion. ZuZeurentzat ‘Jauzia’n egindako elkarrizketa batean kontatzen zuenez, modu horretan «ni bezala sistemaz nazkatuta zegoen jende interesgarria ezagutu ahal izan zuen». Bertan ikasi zuen boxeatzen, defendatzen eta borrokatzen.

15 urterekin etxera itzuli eta ikasketak amaitzea erabaki zuen, merkataritza-eskola batean sartu zen eta ondoren lanean hasi zen. Orduan, 18 urterekin, 1968ko Maiatzak frantziar hiriburuan harrapatu zuen. Filipok matxinada haiek nola eragin zioten kontatzeko ohitura zuen, nola inplikatu zen eta nola ezagutu zuen horrela Jean Paul Sartre, faxisten eraso batetik salbatu zuena eta etxera eraman zuenean nola Simone de Beauvior ere ezagutuko zuen.

Pixka bat geroago, 1970ean, Filipo Armadan sartu behar izan zen derrigorrezko soldadutzagatik, eta Afrikara bidali zuten –Txad, Kamerun, Erdialdeko Afrika…–. Han ikasiko zuen «nola funtzionatzen duen kolonialismo frantsesak eta bere izaera ustelak».

Frantziako Estatura itzulita, 21 urterekin, Filipok metalurgia-enpresa baten komertzial gisa lan egin zuen. Hiru edo lau urte geroago, Euskal Herrian lan egiteko eskaintza onartu zuen. Hor hasi zen Euskal Herrian benetan zer gertatzen den ikusten, Donibane Lohitzuneko inguruetan euskal errefuxiatuak ezagutu zituenean eta haien istorioak entzun zituenean.

Garai hartan hasi zen errefuxiatu horiekin eta haien kausarekin inplikatzen. Era guztietako gauzekin laguntzen hasi zen: lekualdatzeak, harrera, lanak... Horrela, ETAko militanteekin bizitza konpartituz, ETAko kide bihurtu zen.

Han, beste askoren artean, Xabier Galdeano ezagutu zuen. Izaeraz erabat aurkakoak izan arren, lagun min egin ziren, eta haren heriotzak eragin zion zirrara kontatu zuen ‘Jauzia’n. Bertan emandako testigantzan, Galdeano pertsona on eta zuzen gisa gogoratzen du.

Atxikimendu ideologiko baino gehiago, Espainiako Estatuak euskal herritarrak zapaltzeko zituen modua izan zen Filipo euskal kausan militatzera bultzatu zuena, hain zuzen ere.

Nola heldu zen Euskal Herrira azaldu dute bere senideek. Bere aitaren familiak erroak zituen Biarnon eta han plantatu zen Philippe ere. Bere lehen emaztearen familiaren aldetik heldu zitzaizkion frankismoari buruzko lehen oihartzunak eta han, nonbait, piztu zitzaiola «Euskal Herriarekiko elkartasun sentimendua» nabarmendu du bere anaiak Jean-Luc Lasalle-Astis-ek Mediabask hedabidearekin mintzo.

Bizitzaren jirabira baten ondorioz, euskal erbesteratuen bidez Euskal Herriak bizi zuen egoera are eta era sakonagoan ezagutzeko parada ukan zuen Filipok, zehazki Donibane Lohizuneko besten denboran izandako istilu bat tartean Juan Jose Etxaberekin topo egin ondotik.

Lassalle Astisen historia judiziala ETAko militantzia horren lekuko da: 1987an Filipo Senperen atxilotu zuten konfiskatutako paper batzuen kontura. 1992an ere atxilotu zuten, ETAren Bidarteko zuzendaritza harrapatu zutenean. 1998an berriro atxilotu zuten, eta euskal erakundearentzat armak lortzeko erantzukizuna leporatu zioten.

Orokorrean, Filipo gizon handia zen, konprometitua, eskuzabala eta grinatsua. Bere espiritua bidelapur libertario batena zirudien. Bere ahots sakonak, frantses kutsu nabarmena zuen gaztelaniako bere ahoskerak, istorioak kontatzen zituenean zeukan umoreak, bere harrera egiteko eta konpartitzeko moduak, ezagutu dutenentzat maitagarria egin dute.

Ezker abertzaleak eta bere buruzagiek sare sozialetan Filipok erakutsi zuen konpromisoa gogoratu dute. Bere agurra ekainaren 12an izango da, goizeko 11etan. Biarritzen erraustuko dute haren gorpua.